Στις 26 Γενάρη πέθανε ο Ζορζ Χαμπάς μια από τις μεγαλύτερες μορφές της Παλαιστινιακής Αντίστασης. Ο Χαμπάς υπήρξε ο ιδρυτής και επί είκοσι τρία χρόνια γενικός γραμματέας του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. H ζωή του ταυτίστηκε σε τέτοιο σημείο με τον Παλαιστινιακό αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη που πολλοί τον έβλεπαν ως τη συνείδηση της Παλαιστινιακής επανάστασης. Όπως έγραψε η Lamis Andoni στο Al Jazeera, ο Χαμπάς υπήρξε πάντοτε ο Αλ Χακίμ (γιατρός και ταυτόχρονα σοφός) που εξέφραζε το Παλαιστινιακό Όνειρο.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Ζορζ Χαμπάς γεννήθηκε την 1 Αυγούστου 1925 στην πόλη Λύδδα (εβραϊκά Λοντ, αραβικά Αλ Λιντ) στην κεντρική Παλαιστίνη, σε μια μεσοαστική οικογένεια ελληνορθόδοξων Παλαιστινίων. Η Παλαιστινιακή επανάσταση (1936-1939) θα ασκήσει ιδιαίτερη επιρροή πάνω του. Το 1944 γράφεται στην Ιατρική σχολή του Αμερικάνικου Πανεπιστημίου της Βηρυτού. Ενώ είναι φοιτητής, ξεσπάει ο Αραβο-Ισραηλινός πόλεμος και επέρχεται για τους Παλαιστίνιους η Νάκμπα (Καταστροφή). Στις 11 Ιουλίου 1948 150 άνδρες του 89ου τάγματος κομάντος του Ισραηλινού στρατού κάτω από τη διοίκηση του νεαρού αξιωματικού Μοσέ Νταγιάν, επιτίθενται και καταλαμβάνουν αστραπιαία τη Λύδδα. Λόγω αυτού που αργότερα το Ισραήλ χαρακτήρισε «υπερβολική άσκηση βίας», τουλάχιστον 250 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν εκ των οποίων ογδόντα άμαχοι που βρίσκονταν σε ένα τζαμί. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών αμάχων είναι άγνωστος αλλά είναι ενδεικτικό αυτό που έγραψε ο ανταποκριτής της Chicago Sun Times: «Καθετί στο διάβα των στρατιωτών πέθανε». Την επόμενη μέρα, κατόπιν εντολής του Γιτζάκ Ράμπιν, δέκα χιλιάδες Παλαιστίνιοι (κάτοικοι της Λύδδας αλλά και πρόσφυγες από τη Γιάφα που είχαν βρει καταφύγιο στην πόλη) παίρνουν το δρόμο προς τα Ιορδανικά σύνορα ξεκινώντας αυτό που θα ονμομαστεί «πορεία θανάτου της Λύδδας». Την κοινή μοίρα θα ακολουθήσει και η οικογένεια του Χαμπάς. Αργότερα, με τον Ισραηλινό νόμο «περί απόντων» η περιουσία της οικογένειας Χαμπάς κατασχέθηκε και η επιστροφή της στη Λύδδα απαγορεύτηκε.
Κίνημα Αράβων Εθνικιστών
Το 1951 ο Χαμπάς παίρνει το πτυχίο του και μάλιστα πρώτος στο έτος του. Την ίδια εποχή μαζί με Παλαιστίνιους και Άραβες ακτιβιστές (ανάμεσα τους οι Ουαντί Χαντάτ, Χανί Αλ Χίντι και Αχμέντ Ελ Καντίμπ) ιδρύουν το Κίνημα Αράβων Εθνικιστών. Ιδεολογικά το Κίνημα Αράβων Εθνικιστών ασπάζεται τον παναραβικό νασερισμό. Η οργάνωση γρήγορα θα απλωθεί σε όλες τις Αραβικές χώρες και θα είναι η πρώτη που θα αναλάβει ένοπλη δράση ενάντια στο Ισραήλ και τα Αραβικά καθεστώτα. Παράλληλα, ο Χαμπάς αναπτύσσει έντονη κοινωνική δράση ασκώντας την Ιατρική στα προσφυγικά στρατόπεδα της Ιορδανίας και ιδρύοντας ένα σχολείο για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Το 1957 αποτυχημένο πραξικόπημα από Παλαιστίνιους στρατιωτικούς της Ιορδανικής Φρουράς, δίνει την αφορμή στο βασιλιά Χουσεϊν να κηρύξει στρατιωτικό νόμο. Ο Χαμπάς καταδικάζεται ερήμην σε κάθειρξη 33 ετών. Βρίσκει καταφύγιο στη Συρία, μέλος τότε της Ενωμένης Αραβικής Δημοκρατίας. Το 1963 η σύγκρουση μπααθικών και νασερικών στη Συρία τον αναγκάζει να καταφύγει στη Βηρυτό.
Το Λαϊκό Μέτωπο
Το 1966 το Κίνημα ιδρύει το Παλαιστινιακό κομάντο «Ήρωες της Επιστροφής». Τον Ιούνιο του 1967 ο πόλεμος των έξι ημερών λήγει με συντριπτική ήττα των Αράβων και του Νάσερ. Το κύμα απογοήτευσης από το νασερισμό αλλάζει τον πολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους οι Ήρωες της Επιστροφής ενοποιούνται με τη Νεολαία της Εκδίκησης και το Απελευθερωτικό Παλαιστινιακό Μέτωπο για να συγκροτήσουν το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Η ίδρυση του Μετώπου σηματοδοτεί από τη μια μεριά την απομάκρυνση του Χαμπάς από το νασερισμό, και από την άλλη την αποδοχή της πρωτοκαθεδρίας του αγώνα για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης έναντι του παναραβισμού (αν και η παναραβική οπτική θα παραμείνει πάντοτε ιδεολογική σταθερά του). Στο ιδρυτικό κείμενο του Λαϊκού Μετώπου που κυκλοφορεί στις 11 Δεκεμβρίου 1967 διαβάζουμε: «Η στρατιωτική ήττα που υπέστησαν οι Αραβικοί στρατοί λειτούργησε ως έναρξη μια νέας φάσης δουλειάς στην οποία οι επαναστατικές μάζες πρέπει να αναλάβουν τον υπεύθυνο ηγετικό ρόλο τους στη σύγκρουση με τις δυνάμεις και τα όπλα του ιμπεριαλισμού και του σιωνισμού…». Το 1969 στο κείμενο με τίτλο «Στρατηγική για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» για πρώτη φορά δηλώνεται ότι: «…το Λαϊκό Μέτωπο υιοθετεί τη θεωρία του Μαρξισμού-Λενινισμου ως βασική στρατηγική γραμμή για την οικοδόμηση του επαναστατικού κόμματος..». Βασικές συντεταγμένες της πολιτικής του Λαϊκού Μετώπου υπήρξαν πάντοτε η επιμονή στην αντίσταση και ιδιαίτερα στην ένοπλη πάλη, ο στόχος της απελευθέρωσης ολόκληρης της ιστορικής Παλαιστίνης και η δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους με ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως θρησκείας, το δικαίωμα των προσφύγων στην επιστροφή, η σύνδεση του Παλαιστινιακού αγώνα με τη σοσιαλιστική αλλαγή στις Αραβικές χώρες. Παροιμιώδεις θα μείνουν οι φράσεις του Χαμπάς: «Ο δρόμος για το Τελ Αβίβ περνάει από το Αμμάν και τη Βηρυτό» και «Η Παλαιστινιακή πάλη για να θριαμβεύσει έχει ανάγκη από ένα Αραβικό Ανόι». Το 1968 αποχωρεί από την οργάνωση ο Αχμέντ Τζιμπρίλ για να δημιουργήσει το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης-Γενική Διοίκηση που θα δώσει προτεραιότητα στη στρατιωτική δράση ενάντια στο Ισραήλ. Το 1969 αποχωρεί ο Ναγιέφ Χαουάτμε για να ιδρύσει το Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (αργότερα το Λαϊκό θα φύγει από τον τίτλο) που θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη μαρξιστική ιδεολογική ταυτότητα.
Αεροπειρατείες-Μαύρος Σεπτέμβρης
Το Ιούλιο 1968 το Λαϊκό Μέτωπο γίνεται παγκοσμίως γνωστό όταν ένα κομάντο του στο οποίο συμμετέχει και η Λεϊλά Καλέντ, καταλαμβάνει αεροπλάνο της El Al που εκτελεί την πτήση Ρώμη-Λύδδα. Ακολουθούν σειρά αεροπειρατειών και επιθέσεων σε στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους με σκοπό τη διεθνοποίηση του Παλαιστινιακού. Είναι η εποχή που κανείς δεν θυμάται τους Παλαιστίνιους και η πρωθυπουργός του Ισραήλ Γκόλντα Μέιρ κάνει την περίφημη δήλωση: «Οι Παλαιστίνιοι απλά δεν υπάρχουν». Στις 6 Σεπτέμβρη 1970 το Λαϊκό Μέτωπο καταλαμβάνει τέσσερα αεροπλάνα εκ των οποίων τα τρία οδηγούνται στην έρημο της Ιορδανίας στο λεγόμενο «αεροδρόμιο της επανάστασης». Αφού βγουν οι επιβάτες, τα αεροπλάνα ανατινάζονται μπροστά στα διεθνή μίντια. Το γεγονός χρησιμοποιείται ως πρόσχημα από το βασιλιά Χουσεϊν για να κηρύξει στρατιωτικό νόμο και να επιτεθεί στις Παλαιστινιακές οργανώσεις της Ιορδανίας. Η σφαγή που θα ακολουθήσει θα ονομαστεί Μαύρος Σεπτέμβρης και θα οδηγήσει στην εκδίωξη των Παλαιστινίων από την Ιορδανία. Το κίνημα μεταφέρεται πια στο Λίβανο. Το 1972 δολοφονείται στη Βηρυτό από τη Μοσάντ ο Γκασάν Καναφάνι, εκδότης της εφημερίδας του κόμματος και εξέχων Παλαιστίνιος διανοούμενος. Την ίδια χρονιά, ο Χαμπάς αποκηρύσσει τις αεροπειρατείες δηλώνοντας ότι αυτού του τύπου οι ενέργειες έχουν εκπληρώσει πια το στόχο τους. Ο Ουαντί Χαντάτ διαφωνεί με αυτήν την απόφαση και συνεχίζει να οργανώνει αεροπειρατείες χρησιμοποιώντας τον τίτλο Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης-Εξωτερικές Επιχειρήσεις. Η συμμετοχή του στην οργάνωση παγώνει, και το 1976 μετά την αεροπειρατεία του Έντεμπε διαγράφεται οριστικά.
Από τη Βηρυτό στο Όσλο
Το 1974 υιοθετείται από την PLO το πρόγραμμα των «δέκα σημείων» που προέβλεπε τη ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους σε όποιο σημείο της Παλαιστινιακής γης απελευθερωθεί. Το Λαϊκό Μέτωπο επιμένει ότι ο στόχος πρέπει να παραμείνει η απελευθέρωση και του τελευταίου χιλιοστού της Παλαιστινιακής γης. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το πρόγραμμα των δέκα σημείων, αποχωρεί από την Εκτελεστική Γραμματεία (αλλά όχι από την ίδια την PLO) και εντάσσεται στο Απορριπτικό Μέτωπο. Θα επιστρέψει το 1981. Από το 1975 η οργάνωση θα έχει ενεργό συμμετοχή στον εμφύλιο του Λιβάνου (ενάντια στους Φαλαγγίτες και τη Συρία) καθώς και στη μάχη ενάντια στην Ισραηλινή εισβολή το 1982. Οι οδυνηρές συνέπειες από τη στρατιωτική ήττα θα φέρουν το Λαϊκό Μέτωπο (όπως άλλωστε και το σύνολο του Παλαιστινιακού κινήματος) σε πολύ δύσκολη θέση. Στη συνέχεια, η άνοδος του ισλαμισμού θα το αποδυναμώσει ακόμα περισσότερο. Εντωμεταξύ, η διαρκής επιδείνωση της υγείας του αναγκάζει τον Χαμπάς να αρχίζει να αποσύρεται από το προσκήνιο. Το 1993 καταγγέλλει τις συμφωνίες του Όσλο και έρχεται σε ρήξη με τον Αραφάτ. Βασικό επιχείρημα του είναι ότι με τις συμφωνίες εγκαταλείπεται η διεκδίκηση του δικαιώματος των προσφύγων στην επιστροφή. Στα τέλη της δεκαετία του ’90 θα υπάρξει επαναπροσέγγιση των δύο ηγετών. Το 2000 ο Χαμπάς θα παραδώσει για λόγους υγείας την ηγεσία του Λαϊκού Μετώπου στον Αμπού Αλί Μουσταφά ο οποίος θα δολοφονηθεί το 2001 από τους Ισραηλινούς. Τον νεκρό γραμματέα θα διαδεχτεί ο Αχμάντ Σαντάατ που εκτίει σήμερα ποινή ισόβιας κάθειρξης στις Ισραηλινές φυλακές. Παραδίδοντας την ηγεσία τον Ιούνιο του 2000 ο Ζορζ Χαμπάς θα κλείσει το λόγο του με τα ακόλουθα λόγια: «Πρέπει να είστε πάντοτε ήρεμοι και να έχετε ήσυχη τη συνείδηση, με ισχυρή βούληση και ατσαλένια θέληση, γιατί ήσαστε και ακόμα είστε στο στρατόπεδο της δικαιοσύνης και της προόδου ,το στρατόπεδο του οποίου οι δίκαιοι στόχοι θα επιτευχθούν και το οποίο αναπότρεπτα θα κατακτήσει τα νόμιμα δικαιώματα του. Γιατί αυτό είναι το μάθημα τις Ιστορίας και της πραγματικότητας, και κανένα δικαίωμα δεν είναι χαμένο όσο υπάρχει κάποιος να παλέψει για αυτό.»
(Άρθρο του Γ. Αλμπάνη, από την εφημερίδα Εποχή).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου