Πού είναι θαμμένα τα πτώματα;
The Guardian, 1 Νοεμβρίου 2000
του Michael Parenti
Το Μάρτιο του 1999, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν μια αδιάκοπη αεροπορική επίθεση 11 εβδομάδων στη Γιουγκοσλαβία που παραβίασε τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, τον χάρτη του ίδιου του ΝΑΤΟ, το σύνταγμα των ΗΠΑ, και το Σύμφωνο των Εμπόλεμων Δυνάμεων. Η Γιουγκοσλαβία δεν είχε επιτεθεί σε κανένα μέλος του ΟΗΕ ή του ΝΑΤΟ. Το Κογκρέσο δεν είχε προβεί σε καμία κήρυξη πολέμου. Δεν είχε σημασία. Τα «ηθικά μελήματα» και οι ανθρωπιστικές ανησυχίες προαναγγέλθηκαν ως τόσο σαρωτικά που η νομιμότητα έπρεπε να παραμεριστεί. Επρόκειτο για μαζικές βιαιότητες που διαπράχτηκαν από τους διαβολικούς Σέρβους και τη σατανική ηγεσία τους, το Slobodan Milosevic, και που είχαν να λάβουν χώρα από τότε που οι Ναζί ρήμαξαν την Ευρώπη. «Κάτι έπρεπε να γίνει» μας έλεγαν.
Έτσι, μια βδομάδα πριν την έναρξη των βομβαρδισμών, ο David Scheffer, ο ύπατος αρμοστής του State Department εν πολλοίς για θέματα εγκλημάτων πολέμου, ανακοίνωσε ότι «υπάρχουν περισσότεροι από 100.000 [Αλβανοί] άντρες που τους αγνοούμε» στο Κόσοβο.
Ένα μήνα πιο μετά, το State Department ισχυρίστηκε ότι έως και 500.000 Αλβανοί Κοσοβάροι αγνοούνταν και θεωρούνταν νεκροί.
Στα μέσα Μαΐου ο αμερικανός Υπουργός Άμυνας William Cohen δήλωσε ότι 100.000 άντρες στρατεύσιμης ηλικίας είχαν εξαφανιστεί και ενδέχετο να είχαν σκοτωθεί από τους Σέρβους.
Όχι πολύ αργότερα, καθώς η λαϊκή υποστήριξη για τον πόλεμο άρχισε να φθίνει, ο Scheffer ανέβασε τον αριθμό 100.000 σε «τουλάχιστον 225.000 Αλβανούς άντρες ηλικίας μεταξύ 14 και 59» που παρέμεναν αγνοούμενοι, θεωρώντας το συμβάν αυτό ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα γενοκτονίας κατά άμαχου πληθυσμού. Πράγματι ήταν, αν ήταν αληθινό.
Ενώ ο πόλεμος κρατούσε και οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ έβλεπαν τον προσοχή του τύπου να στρέφεται στην αντίθετη κατεύθυνση – συγκεκριμένα ότι άμαχοι σκοτώνονταν από τις νατοϊκές βόμβες – το ΝΑΤΟ επέτεινε τους ισχυρισμούς του για σερβικά πεδία εκτελέσεων.
Πολύ διαφορετικές πλην όμως φρικιαστικές εκτιμήσεις από επίσημες πηγές δεν ελέγχθηκαν σχεδόν καθόλου από τα ΜΜΕ και τους πολυάριθμους φιλελεύθερους που υποστήριζαν την «ανθρωπιστική επιχείρηση διάσωσης».
Μόλις πριν τη λήξη της αεροπορικής επίθεσης, ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Geoff Hoon είπε ότι «σε περισσότερες από 100 σφαγές» κάπου 10.000 Αλβανοί είχαν σκοτωθεί (100 θύματα ανά σφαγή κατά μέσο όρο).
Αν και ουσιαστικά μειωμένος από τις 100.000 έως 500.000 που διαδίδονταν από αξιωματούχους των ΗΠΑ, εξακολουθούσε να είναι ένας σημαντικός αριθμός.
Μία ή δύο μέρες ύστερα από το τέλος των βομβαρδισμών, το Associated Press, απηχώντας τον Hoon, ανέφερε ότι 10.000 Αλβανοί είχαν σκοτωθεί από τους Σέρβους.
Καμιά εξήγηση δεν δόθηκε για το πώς κατέληξε σε αυτόν τον αριθμό δεδομένου ότι ούτε ένα θέρετρο πολέμου δεν είχε διερευνηθεί και οι νατοϊκές δυνάμεις μόλις είχαν αρχίσει να ξεδιπλώνονται στο Κόσοβο.
Λίγες βδομάδες αργότερα, οι New York Times ανέφεραν ότι «τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι είχαν σφαχτεί από σερβικές δυνάμεις κατά την διάρκεια της τρίμηνης εκστρατείας τους να διώξουν τους Αλβανούς από το Κόσοβο».
Η ιστορία συνεχίστηκε με αναφορές για «επιθεωρητές εγκλημάτων πολέμου, ειρηνευτικά νατοϊκά στρατεύματα, και οργανώσεις αρωγής που μοχθούσαν για να παράγουν νέες εκθέσεις κάθε μέρα για νεοανακαλυφθέντα πτώματα και τάφους».
Στις 2 Αυγούστου, έγινε μια άλλη σημαντική ανακοίνωση, αυτή τη φορά από τον άμεμπτο Bernard Kouchner, τον ανώτατο διοικητή του ΟΗΕ στο Κόσοβο (και επικεφαλή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και φίλο των ηγετών του UCK), ο οποίος ισχυρίστηκε ότι 11,000 πτώματα είχαν βρεθεί σε ομαδικούς τάφους κατά μήκος της επαρχίας.
Επικαλέστηκε ως πηγή του το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (ΔΠΔΓ). Αλλά το ΔΠΔΓ αρνήθηκε ότι παρείχε τέτοια πληροφορία στον Kouchner ή σε οποιονδήποτε άλλο. Ακόμα και σήμερα, δεν είναι ξεκάθαρο πώς ο ίδιος έφτασε στην εκτίμησή του.
Το εδρεύον στο Κόσοβο Συμβούλιο για την Υπεράσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ελευθεριών, στελεχωμένο εν μέρει από αξιωματούχους του UCK, ανακοίνωσε αρχικά τον αριθμό των 10.000 αγνοούμενων, βασισμένο υποτίθεται σε συνεντεύξεις με πρόσφυγες.
Το αμερικανικό State Department και τα δυτικά ΜΜΕ απηχούσαν την εκτίμηση του συμβουλίου. Αλλά ο αριθμός έπρεπε να γίνει πιστευτός επειδή το Συμβούλιο δεν κοινοποιούσε τις λίστες του με τα αγνοούμενα άτομα.
Όπως και στις συγκρούσεις με Κροάτες και Βόσνιους, υπερπροβάλλονταν αδιάκοπα η εντύπωση μαζικών εκτελέσεων από άγριους και στυγνούς Σέρβους.
Ανθρωπιστικές οργανώσεις, ακτιβιστές του UCK, αξιωματούχοι του NATO και του State Department, και ΜΜΕ αλληλοτροφοδοτούνταν. Μέσω μιας διαδικασίας ανεπιβεβαίωτων ισχυρισμών και ακαταπόνητης επανάληψής τους, οι αποδείξεις προέκυπταν ασύνδετες μεταξύ τους.
Ατεκμηρίωτες αναφορές σε μαζικούς τάφους, κάθε ένας υποτίθεται γεμάτος με εκατοντάδες ή ακόμα χιλιάδες θύματα δημοσιεύονταν καθημερινά ως επίσημα γεγονότα.
Από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο του 1999, μόνο οι New York Times αφιέρωσαν 80 άρθρα, σχεδόν ένα κάθε μέρα, που έκαναν κάποια αναφορά σε μαζικούς τάφους στο Κόσοβο. Ωστόσο, όταν ζητήθηκαν αντικειμενικές αποδείξεις, οι τάφοι φάνηκαν να εξαφανίζονται, όπως το FBI διαπίστωσε για λογαριασμό του.
Στα μέσα Ιουνίου, το FBI έστειλε μια ομάδα να ερευνήσει δύο από τις τοποθεσίες που καταγράφονταν στο κατηγορητήριο κατά του Slobodan Milosevic για εγκλήματα πολέμου. Η μια λέγεται ότι περιείχε 6 θύματα και η άλλη 20.
Η ομάδα έφερε εξοπλισμό αξίας 107.000 λιρών στο Κόσοβο για να ασχοληθεί με αυτό που αποκαλούνταν η «μεγαλύτερη σκηνή εγκλήματος στην ιατροδικαστική ιστορία του FBI», αλλά δεν διατύπωσε καμία έκθεση για μαζικούς τάφους.
Μερικές βδομάδες μετά την άφιξή της, η ομάδα του FBI γύρισε πίσω, περιέργως χωρίς να πει ούτε μια λέξη για την έρευνά της. Μήνες αργότερα, οι Financial Times του Λονδίνου ανέφεραν ότι το FBI είχε βρει όχι χιλιάδες αλλά 200 πτώματα σε 30 τοποθεσίες.
Ιατροδικαστές ειδικοί από άλλες χώρες του ΝΑΤΟ είχαν παρόμοιες εμπειρίες στο Κόσοβο.
«Γάλλοι επιθεωρητές απογοητεύτηκαν στην Ισμπίτσα», ανέφεραν οι New York Times (18 Ιουλίου), «όταν ένας ευρέως διαφημισμένος μαζικός τάφος στον οποίο περίμεναν να βρουν περίπου 150 πτώματα αποδείχτηκαν ότι ήταν άδειος».
Πρέπει να έχει «σκαφτεί με μια τσάπα και τα πτώματα να εξαφανίστηκαν, είπαν οι επιθεωρητές, μεταξύ της απαγγελίας της κατηγορίας και της άφιξης των νατοϊκών στρατευμάτων.»
Μια ισπανική ιατροδικαστική ομάδα είχε ειδοποιηθεί να αναμένει τουλάχιστον 2.000 αυτοψίες, αλλά βρήκε μόνο 187 πτώματα, κυρίως θαμμένα σε ατομικούς τάφους, και τα οποία δεν έδειχναν σημάδια σφαγής ή βασανισμού, σε αντίθεση με τις ιστορίες που διαδίδονταν από ανθρωπιστικές ομάδες και ντόπιους κατοίκους.
Οι περισσότεροι έδειχναν να έχουν σκοτωθεί από θανατηφόρες οβίδες και πυροβόλα όπλα. Όπως αναφέρθηκε στις Times του Λονδίνου (31 Οκτωβρίου), ένας Ισπανός ιατροδικαστής ειδικός, ο Emilio Perez Puhola, παραδέχτηκε ότι η ομάδα του δεν βρήκε ούτε ένα μαζικό τάφο.
Αντιπαρήλθε τις ευρέως διαδεδομένες αναφορές για μαζικούς τάφους ως μέρος του «μηχανισμού πολεμικής προπαγάνδας».
Η ίδια έκδοση των Times ανέφερε ότι η Stratfor, μια ιδιωτική ερευνητική ομάδα, βασίζοντας τις αναλύσεις της σε αναφορές από ιατροδικαστικές ομάδες που είχαν αναλάβει την εκταφή των πτωμάτων, καθόρισε ότι ο συνολικός αριθμός αυτών που σκοτώθηκαν στο Κόσοβο ανέρχονταν σε «εκατοντάδες χιλιάδες».
Το Ιούλιο του 1999, η Washington Post ανέφερε ότι 350 Αλβανοί «ίσως να είναι θαμμένοι σε μαζικούς τάφους» γύρω από ένα ορεινό χωριό στο δυτικό Κόσοβο.
Ίσως; Τέτοιες εικασίες βασίζονταν σε πηγές που οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ αρνούνταν να προσδιορίσουν. Εμβαθύνοντας σε λεπτομέρειες, το άρθρο μιλάει για «τέσσερα πτώματα σε αποσύνθεση» που ανακαλύφθηκαν κοντά σε ένα μεγάλο σωρό από τέφρα, χωρίς αναφορές για το ποιοι ήταν και πώς πέθαναν.
Τέλος Αυγούστου 1999, το ξέφρενο κυνήγι για πτώματα συνέχισε να απογοητεύει τους αξιωματούχους του ΝΑΤΟ και τους παρακεντέδες τους στα ΜΜΕ.
Οι Los Angeles Times προσπάθησαν να διασώσουν το θέμα της γενοκτονίας με μια ιστορία σχετικά με το πώς τα πηγάδια του Κοσόβου ίσως αποτελούν «μαζικούς τάφους από μόνα τους».
Οι Los Angeles Times ισχυρίζονταν ότι «πολλά πτώματα είχαν ριχτεί σε πηγάδια στο Κόσοβο … Οι σερβικές δυνάμεις όπως φαίνεται παραχώσανε … πολλά πτώματα Αλβανών σε πηγάδια κατά την εκστρατεία τρόμου τους.»
Όπως φαίνεται; Όταν η ιστορία κατήλθε στις λεπτομέρειες, στάθηκε σε ένα μόνο πηγάδι σε ένα χωριό – στο οποίο είχε βρεθεί το πτώμα ενός 39χρονου άντρα, μαζί με τρεις νεκρές αγελάδες και ένα σκύλο. Ούτε η εθνικότητά του ούτε η αιτία του θανάτου του αναφέρθηκε. «Δεν ανακαλύφθηκαν άλλες ανθρώπινες σωροί», συμπέραναν έωλα οι Los Angeles Times.
Μια παλιότερη ιστορία στους New York Times (18 Ιουλίου) αναφέρονταν σε Γάλλους επιθεωρητές που ανέσυραν τα αποσυντιθέμενα πτώματα οκτώ γυναικών από πηγάδια στο κατεστραμμένο χωριό Τσίρετς, ενεργώντας βάσει αναφορών ντόπιων κατοίκων.
Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, από 44 χωρικούς στην περιοχή γύρω από το Ντέτσανι, για 39 πτώματα σε πηγάδια, δεν είχαν ακόμα ερευνηθεί. Απ’ όσο γνωρίζω, δεν υπήρξαν άλλες ιστορίες για πτώματα σε πηγάδια, που να αναφέρουν ότι βρέθηκαν άλλα πτώματα.
Στον ένα τάφο πίσω από τον άλλο, τα πτώματα αδυνατούσαν να συμπληρώσουν σημαντικό αριθμό – ή κανένα απολύτως αριθμό.
Το Ιούλιο του 1999, ένας μαζικός τάφος στο Λιούμπενιτς, κοντά στο Πετς – μια περιοχή όπου είχαν εκτυλιχθεί ευρείας κλίμακας μάχες – που πιστεύονταν ότι είχε κάπου 350 πτώματα, έδωσε μόνο επτά μετά την εκταφή.
Στην Ίζμπιτσα, πρόσφυγες ανέφεραν ότι 150 Αλβανοί εκτελέστηκαν το Μάρτιο. Αλλά τα πτώματά τους δεν βρέθηκαν πουθενά.
Στο Κράιλιαν, 82 άντρες είχαν υποτίθεται σκοτωθεί, αλλά οι επιθεωρητές δεν ανακάλυψαν ούτε ένα πτώμα.
Στη Ντιακόβιτσα, τοπικοί αξιωματούχοι ισχυρίζονταν ότι 100 Αλβανοί είχαν δολοφονηθεί, αλλά δεν υπήρχαν πτώματα επειδή, όπως πίστευαν οι ίδιοι, οι Σέρβοι είχαν επιστρέψει μέσα στη νύχτα, τα ξέθαψαν και τα κουβάλησαν μακριά.
Στο Πούστο Σέλο, χωρικοί ισχυρίζονταν ότι 106 άντρες αιχμαλωτίστηκαν και σκοτώθηκαν στο τέλη Μαρτίου, αλλά και πάλι, κανένα πτώμα δεν βρέθηκε.
Οι χωρικοί για άλλη μια φορά ισχυρίστηκαν ότι σερβικές δυνάμεις πρέπει να είχαν έρθει πίσω και να τα εξαφάνισαν. Πώς οι Σέρβοι κατάφεραν αυτές τις εξαφανίσεις μαζικών τάφων χωρίς να εντοπιστούν δεν έχει εξηγηθεί.
Πού βρίσκονταν η απόδειξη ότι οι μαζικοί τάφοι είχαν εκταφιαστεί;
Πού βρίσκονταν οι νέοι τάφοι που τώρα αναμένονταν ότι ήταν γεμάτοι πτώματα; Και γιατί ήταν αδύνατο να βρεθούν; Ερωτήσεις αυτού του είδους ουδέποτε τέθηκαν.
Το χειρότερος έγκλημα, αυτό των μαζικών ωμοτήτων, που αποδόθηκε στο Γιουγκοσλάβο πρόεδρο Slobodan Milosevic, λέγονταν ότι είχε συμβεί στο ορυχείο της Τρέπτσα.
Όπως ανέφεραν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι νατοϊκοί αξιωματούχοι, οι Σέρβοι έριξαν 1000 ή περισσότερα πτώματα κάτω στα φρεάτια ή τα πέταξαν στα γεμάτα με υδροχλωρικό οξύ καζάνια του ορυχείου.
Το Οκτώβριο του 1999, το ΔΠΔΓ γνωστοποίησε τα ευρήματα δυτικών ιατροδικαστικών ομάδων που ερευνούσαν την Τρέπτσα. Ούτε ένα πτώμα δεν βρέθηκε στα φρεάτια του ορυχείου, ούτε υπήρχε καμιά ένδειξη ότι τα καζάνια είχαν χρησιμοποιηθεί ποτέ με σκοπό να διαλύσουν ανθρώπινες σωρούς.
Επιπλέον ιστορίες για μια ναζιστικού τύπου εγκατάσταση απόθεσης πτωμάτων σε ένα καμίνι «στην άλλη πλευρά του βουνού» από το ορυχείο, οδήγησε μια ιατροδικαστική ομάδα να αναλύσει την τέφρα από το καμίνι. «Δεν βρήκαν δόντια ούτε άλλα σημάδια απανθρακωμένων πτωμάτων.»
Το Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου ήλεγξε αρχικά τους φερόμενους ως τους μεγαλύτερους τάφους, και βρήκε όχι περισσότερα από πέντε πτώματα, «που συνιστούσαν αποσπασματικούς φόνους και όχι μαζικές δολοφονίες.»
Μέχρι το τέλος του χρόνου, ο ντόρος των ΜΜΕ για μαζικούς τάφους είχε ξεθυμάνει σημαντικά. Οι πλέον διαβόητες τοποθεσίες με εικαζόμενους μαζικούς τάφους, ανέδειξαν λίγες εκατοντάδες πτώματα όλες μαζί, όχι τις χιλιάδες ή δεκάδες χιλιάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες που διασαλπίζονταν άλλοτε, και με καμία ένδειξη βασανισμού ή μαζικών εκτελέσεων.
Σε πολλές περιπτώσεις, δεν υπήρχε σαφής ένδειξη για την εθνικότητα των θυμάτων, και καμιά αναφορά για τις αιτίες θανάτου. Αυτό δεν εμπόδισε το Associated Press να διατυπώσει εκ νέου την κατηγορία, όπως στις 30 Νοεμβρίου του 1999, ότι «10.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί στο Κόσοβο».
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπήρχαν τάφοι στο Κόσοβο που περιείχαν δύο ή περισσότερα άτομα – οι οποίοι αποτελούσαν τον ορισμό του «μαζικού τάφου» για το ΝΑΤΟ.
Από το Νοέμβριο του 1999, ο συνολικός αριθμός πτωμάτων που οι δυτικοί εκσκαφείς τάφων ισχυρίζονταν ότι είχαν ανακαλύψει ήταν 2.108, «και όχι όλα από αυτά αναγκαστικά θύματα εγκλημάτων πολέμου», σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal (31 Δεκέμβριου).
Άνθρωποι είχαν σκοτωθεί από βόμβες και τον ευρείας κλίμακας χερσαίο πόλεμο που μαίνονταν μεταξύ των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων και του UCK. Κάποιοι από τους νεκρούς, όπως ακόμα και οι New York Times παραδέχτηκαν, «είναι μαχητές του UCK ή έχουν πεθάνει με φυσικό θάνατο», όπως θα συνέβαινε σε κάθε πληθυσμό άνω των δύο εκατομμυρίων μέσα σε ένα χρόνο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπήρξαν ανείπωτες δολοφονίες μίσους και εκτελέσεις αιχμαλώτων και αθώων αμάχων όπως σε κάθε πόλεμο, ειδικά σε έναν εμφύλιο, αλλά όχι σε τέτοια κλίμακα που να δικαιολογεί το χαρακτηρισμό «γενοκτονία» ή να δικαιώνει το θάνατο και την καταστροφή και την παρατεταμένη δυστυχία που καταφέρθηκαν στη Γιουγκοσλαβία από τις δυτικές δυνάμεις.
Η απουσία μαζικών δολοφονιών σημαίνει ότι το κατηγορητήριο του Διεθνούς Δικαστηρίου Εγκλημάτων Πολέμου της Χάγης κατά του Milosevic «είναι πλέον άκρως αμφισβητήσιμο», υποστηρίζει ο Richard Gwyn, στην Toronto Star.
«Ακόμα περισσότερο αμφισβητήσιμη είναι η συνεχιζόμενη τιμωρία των Σέρβων από τη Δύση.»
Εν ολίγοις, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ χρησιμοποίησαν υπερδιογκωμένες εκτιμήσεις για δολοφονημένους Αλβανούς Κοσοβάρους σαν πρόσχημα για να ανακατευτούν στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κυρίαρχου λαού, να καταστρέψουν μεγάλο μέρος της υποδομής και της παραγωγής του, να βλάψουν την οικολογία του, να σκοτώσουν ένα σημαντικό αριθμό πολιτών του, και να εισβάλλουν και να καταλάβουν ένα μεγάλο κομμάτι της επικράτειάς του, σε ότι μπορεί να ονομαστεί μόνο ως επιθετικός πόλεμος.
