Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2008

Ο Λένιν για το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα

Κάποτε κατηγορούσαν τους κομμουνιστές ως εχθρούς του έθνους. Σήμερα φαίνεται να είναι στη μόδα το αντίθετο, τους κατηγορούν ως εθνικιστές. Γιατί; Επειδή καταγγέλουν τον ιμπεριαλισμό και τις επεμβάσεις του, επειδή πολεμούν την εξάρτηση και παλεύουν για εθνική ανεξαρτησία, επειδή στηρίζουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα.

Σε μεγάλος μέρος της αριστεράς υπάρχει σύγχυση επί του θέματος και υιοθετούνται αυτούσιες αυτές οι κατηγορίες, μερικές φορές μάλιστα με επίκληση του Λένιν. Στην πραγματικότητα ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι διέκριναν τους πολέμους σε δίκαιους και άδικους και πολεμούσαν τη γραμμή υπεράσπισης της πατρίδας μόνο στην πρώτη περίπτωση, όπως στην περίπτωση ενδοϊμπεριαλιστικού πολέμου. (Ντεφετισμός = επαναστατική ηττοπάθεια, η τακτική του να στρέφεσαι σε περίπτωση πολέμου ενάντια στην κυβέρνηση της δικής σου χώρας με στόχο την επαναστατική ανατροπή της. Την τακτική αυτή ακολούθησαν με επιτυχία οι μπολσεβίκοι κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση).

Αντίθετα στην περίπτωση καταπιεσμένων εθνών, αποικιών, εξαρτημένων από τον ιμπεριαλισμό ο Λένιν πίστευε ότι ο πόλεμος υπεράσπισης της πατρίδας είναι δίκαιος και οι κομμουνιστές πρέπει να τον υποστηρίζουν χωρίς όρους.

Ακολουθεί μια συλλογή με αποσπάσματα απο γραπτά του γύρω απ' το θέμα.


«Στο "Κομμουνιστικό Μανιφέστο" λέγεται ότι οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα.
Όμως, εκεί δεν λέγεται μόνο αυτό. Εκεί λέγεται ακόμη ότι με τη διαμόρφωση των εθνικών κρατών, ο ρόλος του προλεταριάτου γίνεται κάπως ιδιόμορφος. Αν πάρουμε την πρώτη θέση (οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα) και ξεχάσουμε τη σ ύ ν δ ε σ ή της με το δεύτερο (οι εργάτες διαμορφώνονται ως τάξη εθνικά, όχι όμως με την ίδια έννοια που διαμορφώνεται η αστική τάξη), θα κάνουμε πολύ μεγάλο λάθος.
Πού βρίσκεται η σύνδεση αυτή; Κατά τη γνώμη μου, ακριβώς στο γεγονός ότι, όταν έχουμε δημοκρατικό κίνημα (σε μια τέτοια στιγμή, σε μια τέτοια συγκεκριμένη κατάσταση), το προλεταριάτο δεν μπορεί να μην το υποστηρίξει (συνεπώς δεν μπορεί να μην υπερασπίσει και την πατρίδα σε ένα εθνικό πόλεμο)».
Λένιν: «Γράμμα προς την Ι. Φ. Αρμάντ»
Άπαντα, τομ. 49, σελ. 329

«Όσο η αστική τάξη του καταπιεζόμενου έθνους παλεύει ενάντια στο έθνος που καταπιέζει, τόσο είμαστε πάντα και σε κάθε περίπτωση και πιο αποφασιστικά απ' όλους υπέρ, γιατί είμαστε οι πιο τολμηροί και συνεπείς εχθροί της καταπίεσης. Εφ' όσον η αστική τάξη του καταπιεζόμενου έθνους είναι υπέρ του δικού της αστικού εθνικισμού, εμείς είμαστε κατά. Πάλη ενάντια στα προνόμια και τη βία του έθνους που καταπιέζει και καμιά ανοχή της επιδίωξης προνομίων από μέρους του καταπιεζόμενου έθνους.
...
Σε κάθε αστικό εθνικισμό καταπιεζόμενου έθνους υπάρχει πανδημοκρατικό περιεχόμενο ενάντια στην καταπίεση κι αυτό ακριβώς το περιεχόμενο το υποστηρίζουμε χωρίς όρους, ξεχωρίζοντας αυστηρά την τάση προς την εθνική του αποκλειστικότητα, καταπολεμώντας την τάση του Πολωνού αστού να καταπιέζει τον εβραίο κ.λπ. κ.λπ».
Λένιν: «Για το Δικαίωμα Αυτοδιάθεσης των Εθνών» σελ. 61

«Ο Μαρξ και ο Ένγκελς είπαν στο "Κομμουνιστικό Μανιφέστο" ότι οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Ο ίδιος, όμως, ο Μαρξ, επανειλημμένα καλούσε να πάρουν μέρος σε εθνικό πόλεμο: ο Μαρξ το 1849, ο Ένγκελς το 1859 (το τέλος της μπροσούρας του "Πάδος και Ρήνος", όπου διεγείρεται ανοιχτά το εθνικό αίσθημα των Γερμανών, τους καλούν ανοιχτά σε εθνικό πόλεμο). Το 1891 ο Ένγκελς, λόγω της απειλής και του επερχόμενου τότε πολέμου της Γαλλίας (Μπουλανζέ) και του Αλέξανδρου του Γ' ενάντια στη Γερμανία, αναγνώριζε ανοιχτά την "υπεράσπιση της πατρίδας".
Μήπως ο Μαρξ και ο Ένγκελς τα μπέρδευαν και έλεγαν άλλα σήμερα και άλλα αύριο; Όχι. Κατά τη γνώμη μου, η αναγνώριση της "υπεράσπισης της πατρίδας" στον εθνικό πόλεμο ανταποκρίνεται απόλυτα στο μαρξισμό. Το 1891 οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες πραγματικά θα έπρεπε να υπερασπίσουν τη χώρα τους στον πόλεμο ενάντια στον Μπουλανζέ και τον Αλέξανδρο τον Γ'. Αυτό θα ήταν μια ιδιόμορφη παραλλαγή εθνικού πολέμου».
Λένιν: «Γράμμα στην Ι. Φ. Αρμάντ», 30 του Νοέμβρη του 1916
Άπαντα, τομ. 49ος, σελ. 328-330

«Κοντολογίς: ο πόλεμος ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές μεγάλες δυνάμεις (δηλαδή σε δυνάμεις που καταπιέζουν μια ολόκληρη σειρά ξένους λαούς, που τους τυλίγουν με τα δίχτυα της εξάρτησης από το χρηματιστικό κεφάλαιο κ.τ.λ.) ή σε συμμαχία μ' αυτές, είναι ιμπεριαλιστικός πόλεμος.
Τέτοιος είναι ο πόλεμος του 1914-1916. Η "υπεράσπιση της πατρίδας" σ' αυτό τον πόλεμο είναι απάτη, είναι δικαίωσή του. Ο πόλεμος από μέρους των καταπιεζόμενων (λ.χ. των αποικιακών λαών) ενάντια στις ιμπεριαλιστικές, δηλαδή στις καταπιεστικές δυνάμεις, είναι πραγματικά εθνικός πόλεμος. Αυτός είναι δυνατός και τώρα. Η "υπεράσπιση της πατρίδας" από μέρους της εθνικά καταπιεζόμενης χώρας ενάντια στην καταπιέζουσα δεν είναι απάτη και οι σοσιαλιστές δεν είναι διόλου ενάντια στην "υπεράσπιση της πατρίδας" σ' ένα τέτοιο πόλεμο.
Η αυτοδιάθεση των εθνών είναι το ίδιο με τον αγώνα για πλήρη εθνική απελευθέρωση, για πλήρη ανεξαρτησία, ενάντια στην προσάρτηση και οι σοσιαλιστές δεν μπορούν να παραιτηθούν από ένα τέτοιο αγώνα -όποια μορφή κι αν πάρει μέχρι την εξέγερση ή τον πόλεμο- χωρίς να πάψουν να είναι σοσιαλιστές».
Λένιν: «Σχετικά με τη Γελοιογραφία του Μαρξισμού και τον "Ιμπεριαλιστικό Οικονομισμό"»
Γράφτηκε Αύγουστο-Οκτώβρη του 1916
Εκδόσεις ΠΡΟΓΚΡΕΣ, σελ. 11-12

«... η αστική τάξη των καταπιεζόμενων εθνών μόνο φλυαρεί για εθνική εξέγερση, ενώ στην πράξη έρχεται σε αντιδραστικές συναλλαγές με την αστική τάξη του καταπιεστικού έθνους, πίσω από την πλάτη και ενάντια στο λαό της, στις περιπτώσεις αυτές η κριτική των επαναστατών μαρξιστών πρέπει να στρέφεται όχι ενάντια στο εθνικό κίνημα, αλλά ενάντια στον εκφυλισμό, στον εκχυδαϊσμό, στη μετατροπή του σε μικροκαβγά».
Λένιν: «Σχετικά με τη Γελοιογραφία του Μαρξισμού και τον "Ιμπεριαλιστικό Οικονομισμό"»
Γράφτηκε Αύγουστο-Οκτώβρη του 1916
Εκδόσεις ΠΡΟΓΚΡΕΣ, σελ. 41

«Από μαρξιστική άποψη, όμως, τέτοιοι γενικοί και αφηρημένοι ορισμοί, όπως ο "μη πατριωτισμός", δεν έχουν καμιά απολύτως αξία. Η πατρίδα, το έθνος, είναι ιστορικές κατηγορίες. Αν σε καιρό πολέμου πρόκειται για την υπεράσπιση της δημοκρατίας ή για αγώνα ενάντια στο ζυγό που καταπιέζει ένα έθνος, εγώ δεν είμαι καθόλου ενάντια σ' ένα τέτοιο πόλεμο και δεν φοβάμαι τις λέξεις "υπεράσπιση της πατρίδας" όταν αναφέρονται σ' ένα τέτοιου είδους πόλεμο ή εξέγερση. Οι σοσιαλιστές τάσσονται πάντοτε με το μέρος των καταπιεζόμενων και συνεπώς δεν μπορούν να είναι αντίπαλοι των πολέμων που έχουν σκοπό τη δημοκρατική ή σοσιαλιστική πάλη ενάντια στην καταπίεση».
Λένιν : «Γράμμα προς τον Μπορίς Σουβάριν»
Γράφτηκε το Δεκέμβρη του 1916
Άπαντα, τομ. 30, σελ. 262

«Είναι ολοφάνερο πως σ’ αυτό το ζήτημα (όπως και στην αντίληψη για τον "πατριωτισμό"), δεν είναι ο αμυντικός ούτε ο επιθετικός χαρακτήρας του πολέμου, μα τα συμφέροντα της ταξικής πάλης του προλεταριάτου ή μάλλον τα συμφέροντα του διεθνούς κινήματος του προλεταριάτου, που αποτελούν τη μοναδική δυνατή σκοπιά από την οποία μπορεί να εξεταστεί και να λυθεί το ζήτημα της στάσης των σοσιαλδημοκρατών απέναντι στο ένα ή το άλλο φαινόμενο στις διεθνείς σχέσεις»
Λένιν : «Ο Πολεμοχαρής Μιλιταρισμός και η Αντιμιλιταριστική Τακτική της Σοσιαλδημοκρατίας»
Δημοσιεύτηκε τον Ιούλη του 1908
Άπαντα, τομ. 17, σελ. 198

Δεν υπάρχουν σχόλια: